San’at tabiat va jamiyatdagi voqea va hodisalarning badiiy tasvirlarda ifodalanishidir. San’at o’zida moddiy olamning umumiy holatini hamda rivojlanishini aks ettirish, odamlarga uni bildirishda muhim vosita bo’lish bilan birga, insonni siyosiy, axloqiy va badiiy jihatdan tarbiyalashning qudratli omili bo’lib o’z davri uchun xizmat qiladi.
Uyqu haqida.
Uyqu O’z vaqtida va 10 soat atrofida bo’lsin. Och qoringa uxlash yomon, quvvatni susaytiradi. To’q qoringa uxlash ovqatning ichaklarda turib qolishiga va buzilishiga olib keladi. Uxlashdan kamida 2 soat oldin ovqatlanish tavsiya etiladi. Kunduzgi uyqu yomon, chunki u rutubatlardan kelib chiqdigan nazla, taloq kasalligini keltirib chiqaradi. Asablarni bo’shashtiradi, lanj qiladi, ishtaxani pasaytiradi. Lekin qattiq charchash, o’ta g’azablanish, aqliy faoliyat bilan shug’ullanib charchash, g’am kabi sabablardan birontasi bo’lsa, kunduzi uxlasa zarar qilmaydi.
Tabiat inson uchun tabiiy boyliklar manbaidir. Inson u bilan mavjud va tirik, hayoti bardavomdir. Yurtboshimiz I.A.Karimov “Ona zaminimiz – boyligimizning, mustaqilligimizning va go`zal kelajakka ishonchimizning asosiy manbaidir”- degan sozlari ila “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir” sarlarida yurtimiz kelajagining ravnaqi va xalq farovonligini tabiatga bevosita bog`liqligini oldindan bashorat qilganlar (1996 yil, 3-jild. T., “O`zbekiston”, 277-bet.) .
Darhaqiqat, davlatimizda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarning yaxshi natijalarga erishishi, mamlakatimiz xalq xo`jaligining barcha tarmoqlarining hozirgi kunda jahon andozalariga mos ravishda, yuksak darajada, rivoj topayotganligi diyorimizdagi boyliklarga, uning boy tabiatiga bog`liqdir.
Yurtimiz tabiati shunchalar maftunkor, shunchalar boy. Uni yozuvchi va shoir Oybek shunday ta’riflaydi:
Bir o`lkaki, sal ko`rmasa quyosh sog`inar,
Bir o`lkaki, tuprog`ida oltin gullaydi.
Serquyosh o`lkamizning iqlimi ko`pgina issiqsevar o`simliklar – g`o`za, bug`doy, poliz ekinlari va mevali daraxtlarni o`stirishga imkon bersa, uning betakror, go`zal tabiati insonlarni bag`riga chorlab, salomatligini tiklashga, undan zavq olishga imkon yaratadi. Bu esa mamlakatimiz iqtisodida asosiy o`rinni tutgan qishloq xoj`lik ekinlarini hosildorligiuni oshishiga, tabait go`shalarida dam olish va profilaktika uchun mo`ljallangan oromgohlar, dam olish maskanlarini qurilishiga sabab bo`lmoqda. Yurtimizning xilma-xil tabiat zonalari hafaqat xalqimiz balki chet ellik turistlarni ham o`ziga jalb qilmoqda. Masalan, Zomin archazorlarining havosi yurak va bronxial astma kasalliklariga davo bo`lsa, uning maftunkor tabiati tturistlarni bag`riga chorlaydi. Hatto Qizilqum cho`li qumliklariga tikilgan o`tovlar kishilarni cho`l tabiati bilan bevosita tanishish, yurtimiz quyoshining chiqishi va botishini tomosha qilish uchun chorlaydi.
Vatanimiz tuprog`i shu qadar mo`jizakorki, shoir aytganidek unda “oltin gullaydi”. Haqiqatan ham yurtimizning milliy iftixori bo`lgan paxtani “oq oltin” deymiz. Chunki, u qimmati jihatidan oltinga teng, jahon bozorlarida sifati bilan alohida ajralib turadi. Yurtimiz tuprog`ida hatto sitrus mevalarni yetishtirishimiz mumkin. Hozirgi kunda esa intensiv bog`lar yaratilib xalqimizning mevalarga bo`lgan talabi to`la qondirilmoqda. Kelajakda esa chetga eksport qilish rejalashtirilmoqda. Bugina emas, tuprog`imizda yovvoyi holda ungan giyohlarning tarkibi ham o`ziga xos, vitamin va minerallarga boy. Hammamizga ma’lum bo`lgan isiriqni olaylik, biz undan bevosita xonadonlarimiz havosini dezinfeksiya qilishda foydalanamiz. Bunga o`xshash dorivor giyohlarimizning son-sanogi` yo`q. Ularning barchasidan xalq tabobatida va zamonaviy tibbiyotga keng foydalanil,oqda.
Qorako`l qo`ylarining asosiy yemishi bo`lgan shuvoqning tarkibida esa turli vitamin, fitonsidlar bilan birgalikda minerallardan oltinni borligi aniqlangan. Uni iste`mol qilgan qo`ylarning terisi, uning juni rangi o`zgacha jilolananadi. Shu tufayli ham yurtimiz cho`l va dir yaylovlarida boqilgan qorako`l qo`ylarining terisi jahon bozorida yuqori baholanmoqda.
Yurtimizning yovvoyi tabiati o`ziga xos tuzilgan. “Cho`l malikasi” deb atalmish saksovullar cho`llar manazarasini o`ziga xosligini ta’minlash bilan birga bu yerda yashovchi tuya va ohular uchun qimmatbahoyemish hisoblanadi. Lolani ko`rganda, yoki qizg`aldoqzorlarga nazar solganda qalbi o`z-o`zidan quvonchga to`lmagan insonning o`zi bo`lmasa kerak, albatta. Purviqor to`glari insonni yuksaklikka chorlash bilan birga, o`z bag`rida foydali qazilmalar, toza suv, minglab o`simlik va hayvonlar turini saqlaydi. Vodiylari esa insonlarga yashash uchun qulay go`sha. Inson vodiylarni go`zal bog`-rog`larga aylantirmoqdalar.
Inson ona-tabiat farzandididir. U ona Yer tabiatidan ayro yashay olmaydi. Tabiat, ona Yer biz uchun bir beshik, mehribon ona quchog`i kabidir. U bizga beqiyos noz-ne’matlari bilan saxovat ko`rsatish bilan birga o`zi ham mehrga, e’zozga muhtoj. Shunday ekan, “mustaqilligimiz va go`zal kelajakka ishoncimizning asosiy manbai” bo`lgan yurtimiz boyliklarini ko`z qorachig`iday asraylik. Tabiatni sevish, suv, tuproq, havo, nabotat va hayvonot olamini e’zozlash, inson o`zi o`sib-ulg`ygan zaminni, atrof-muhitni yuksak e’tiqod-la ardoqashga, kelajak avlod uchun asrab-avaylab yetkazishga burchli ekanligiga undash biz pedagog xodimlarning asosy vazifamizdir.
Navoiy davlat pedagogika instituti, Tabiatshunoslik fakulteti,
Umumiy biologiya kafedrasi o`qituvchisi Boratova M.G`.
Оilа jаmiyatning bоshlаng’ich ijtimоiy bo’g’inidir
Оilа – mеhru muxаbbаt mаskаni е’zоzu hurmаt, оqibаt kаbi xususiyatlаrni o’zidа jаmlаngаn mo’’jаzginа vаtаn. Uning muqаddаsligini his qilgаn hаr bir kishi o’z mаs’uliyatini, burchini chuqur аnglаmоg’i kеrаk. Milliy istiqbоlgа еrishuvidаn so’ng o’zlikni аnglаsh tuyg’usining qаrоr tоpgаnligi o’tmish qаdriyatlаrini o’rgаnishgа bo’lgаn qiziqishning оrtgаnligi, оilаning shаxs kаmоlоtidа tutgаn o’rni vа аhаmiyatini xоlisоnа bаhоlаsh imkоnini bеrаdi. Bu bоrаdа O’zbеkistоn Rеspublikаsi Prеzidеnti I.А.Kаrimоv qo’yidаgi fikrlаrni bаyon еtilgаn.
Barkamol avlodni shakllantirishda, bugungi kunda tasviriy san`at darslarining roli.
O`zbekistonda amalga oshirilayotgan o`zgarishlar, jamiyatimizni iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va ma’naviy jihatdan, jahonning eng rivojlangan mamlakatlari qatoridan o`rin olishida ijobiy natijalar bermoqda.
МАЪНАВИЙ ҚУДРАТИМИЗ РАМЗИ...
Амир Tемур маънавиятининг уммонийлигини, тиниқлигини яна шундан ҳам билса бўладики, Соҳибқиронда диний маҳдудлик ҳолатлари бўлмаган, ўзга динлар вакилларига ҳам юксак ҳурмат, илтифот кўрсатганлар.
МАЪНАВИЙ ҚУДРАТИМИЗ РАМЗИ...
Биринчидан, жуда катта масъулиятга, имкониятларга эга бўлган падари бузруквори Амир Tарағай ўзининг яккаю – ягона ўғил фарзанди тақдирига бефарқ бўлмади. Tемурбек дастлаб волидаи муҳтарамаси Tегина отин ойининг, сўнгра мадраса таълимини олиб, тақводор мусулмон бўлиб, камол топа бошлади.
МАЪНАВИЙ ҚУДРАТИМИЗ РАМЗИ...
(Амир Темур таваллудининг 676 йиллиги муносабати билан)
Мовароуннаҳр тарихида шундай инсонлар бўлганларки, улар ўзларининг ноёб ақл – заковатлари, қувваи – ҳофизалари ила жамиятнинг ҳам, унда яшаётган кишиларнинг ҳам ижтимоий тақдирини ўзгартириб юборганлар.
Zamonaviy dars xususida mulohazalar .
“Zamonaviy dars o`zi qanday dars ?” – degan savol tug`ilishi tabiiy. “Zamonaviy dars shunday darski, unda o`qituvchi o`quvchining mavjud imkoniyatlaridan ustalik bilan foydalanib ,uning aqliy potensialini ishga solib rivojlanishni ta`minlaydi. O`quvchi esa o`z navbatida, bilimlarini chuqur o`zlashtiradi va ma`naviy barkamolik sari odimlaydi “ deb yozadi pedagogika fanlari doktori ,professor J.F. Yoldoshev.
Ulug’bek davrida astranomiya ilmining taraqqiyoti.
Samarqand ilmiy maktabining asoschisi Mirzo Ulug’bek bobomizning 619 yilligi yurtimizda keng nishonlanmoqda. U yozib qoldirgan meros hali hanuz o’rganilmoqda. Mirzo Ulug’bekni dunyoga mashur qilgan asari «Ziji Ulug’bek», «Ziji Sultoniy», «Ziji jadidi Ko’ragoniy» nomlari bilan ma'lum.
МАМЛАКАТИМИЗ ЯНАДА ЮКСАЛИШИДА БОЛАЛАР СПОРТИНИНГ ЎРНИ
Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А. Каримовнинг баркамол авлодни тарбиялаш тўғрисидаги фикрлари халқни шу жумладан ёшларни ҳам ижтимоий тафаккурини ўзгартирмоқда. Яъни: “янги минг йилликда давлатларнинг, халқларнинг тақдирини моддий бойлик эмас, интелектуал, яъни маънавий-маърифий бойлик ҳал қилади. Бундай бойлик устивор бўлган жойда моддий бойликнинг ўзи оқиб келади” деб таъкидлаганлар.
NAVOIYNING XUROSON VA MOVAROUNNAHRDA TIBBIYOTNING RIVOJLANISHIDAGI XIZMATLARI
Biz yuqorida aytib o`tkanimizdek, O’rta Osiyoda XV-XVI asrlarda tibbiyotning rivojlanishi Alisher Navoiy nomi bilan bog`lik bo`lgan Alisher Navoiy o`zi tabib bo`lmasa ham, tibbiyotning rivojlanishida juda katta rol o’ynadi, hamda ulug’ insonparvar olim va davlat arbobi sifatida mamlakatda sog’liqni saqlash ishlarninig rivojlanishiga katta hissa qo’shdi.
SOG’LOM TURMUSH TARZINI SHAKLLANTIRISHDA HAMKORLIKDAGI FAOLIYATNING AHAMIYATI
Har qanday millatning ravnaqi,
umumbashariyat tarixida tutgan o`rni, mavqeyi
va shuhrati bevosita o`z farzandlarining
aqliy va jismoniy yetukligiga bog’liqdir. I.A.Karimov
Hamkorlikdagi pedagogik faoliyat mohiyatini oldimizga qo`yilgan ta`lim maqsadlariga erishishdagi o`qituvchi-o`quvchi munosabatlari tashkil etadi. O`quvchilarning salomatligini mustahkamlash, o`quvchi yoshlarning jismoniy va ma`naviy kamolotini oshirish, sog’lom avlod tarbiyasini takomillashtirish masalalari kelajagi buyuk davlat qurishning muhim omillaridan biridir.
МАЪНАВИЙ ҚУДРАТИМИЗ РАМЗИ...
(Амир Темур таваллудининг 676 йиллиги муносабати билан)
Мовароуннаҳр тарихида шундай инсонлар бўлганларки, улар ўзларининг ноёб ақл – заковатлари, қувваи – ҳофизалари ила жамиятнинг ҳам, унда яшаётган кишиларнинг ҳам ижтимоий тақдирини ўзгартириб юборганлар.
“AFSONALAR YURTI” KOREYANING MADANIYATI VA TARIXIDAN...
NDPI, “O’zbekiston tarixi” kafedrasi o’qituvchisi D. Murtazayev
Horijliklar nigohida “Orzular o’lkasi”, “Afsonalar yurti” va “Topishmoq mamlakat” sifatida namoyon bo’layotgan Janubiy Koreya Respublikasi madaniyati va ma’naviyati to’g’risida fikr yuritishdan avval uning tarixini qisqacha eslab o’tsak.
Илму фанниниг юксак чўққиларини эгаллаш учун ташқи дунёга эшикларни кенг очиш керак.
И.А.Каримов
Миллатнинг ўзлигини танитадиган, унинг фикр-қарашларини, уни ифодалаш воситаси бўлган лутф маданиятини юксалтиришга эътибор бугунги кунда долзарб масалалардан биридир. Нутқ — бу ҳaр бир инсoннинг бoтинидaги ёғду ҳисoблaнгaн, тил дeб aтaлувчи нoёб қурoлдaн фoйдaлaниш жaрaёнидир. Бу жaрaённинг қaндaй бўлиши кўп жиҳaтдaн сўзлoвчининг билим сaвияси, тил қoидaлaрини ҳaмдa лутф oдoби ҳaқидaги бeбaҳo қaдриятлaримизни қaй дaрaжaдa ўзлaштиргaнлигигa бoғлиқдир. Ҳaр қaндaй нутқ xoҳ oғзaки, xoҳ ёзмa бўлсин, мaзмунли, тaъсирчaн, гўзaл бўлмaсa, тинглoвчи учун зeрикaрли бўлaди. Тил тaълимининг aсoсий мaқсaди ҳaм ёшлaрдa нутқий мукaммaлликни тaъминлaшдир. Гўзaл вa нaфис лутф ҳaмдa унгa иxлoс билaн эътибoр бeриш, нутқ oдoби, сўзлaш мaдaнияти мaсaлaси узoқ ўтмишдaн бeри Шaрқ мутaфaккирлaри ижoдидa мaркaзий ўринлaрдaн бирини эгaллaб кeлгaн.
